Diğer etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Diğer etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

22 Eylül 2020 Salı

Törük Yayıncılığında KökTörükçeyle ilgili İlk Haber

Her hakkı saklıdır.

Orhun beŋgütaşları ilk kez 1889'da bulunmuştur. Alman asıllı Rus bilim adamı Wilhelm Radloff, bu beŋgütaşlarıŋ içeriğini KökTürük harfleriyle 1892'de yayınlamıştır. Bu beŋgütaşlardaki yazılar ve KökTürük yazısı 1893'te Danimarkalı Türkolog Vilhelm Thomsen tarafından çözülmüştür. KökTürükçe'den Türk yayıncılığında ilk kez İkdâm (إقدام) gazetesinin 200. sayısında (Rûmî: 5 Şubat 1310, Mîlâdî: 17 Şubat 1895) , Necîb Âsım tarafından “Hutût-ı Kadîme-i Türkiyye (خطوط قديمهٔ تركيه)” makale-i mahsûsasında bahs ėdilmiştir. Makaleniŋ bir kısmını bulabildim ve Latin harflerine çevirdim.


Osmanlı harflerinden günümüz harflerine çevirim aşağıdadır:
Kaynak göstermeden kullanmayıŋız

Makale-i Mahsûsa
Hutût-i Kadîme-i Türkiyye


Kadîmen Avrupa'nıŋ şimâl-ı ğarbi (kuzey batısı) tarafında isti'mâl ėdildiği (kullanıldığı) anlaşılan bir nev'i hatt-ı tasvîriye (resm yazısı) "run" dėnilmektedir. Bir takım zevâtıŋ rivâyetine göre bu kelime İskandinavyacada bulunan ve (esrâr) ma'nâsına gelen "runa" kelimesinden alınmışdır. Bu rivâyetiŋ sâhibleri bu hurûfuŋ gizli şeyler yazılmağa mahsûs olduğunu ileri sürüyorlar. Diğer bir fırka da bunuŋ "runes" masdarından müştak olduğu re'yinde bulunuyor. Bu masdar "çizmek" ma'nâsına geldiğinden ve yazılar da taş, ağaç ve ma'denleriŋ üzerini çizerek hâsıl ėdildiğinden bu ism vėrilmişdir dėyorlar.

Her ne ise bu yazılar levhalarda kullanıyordu. Hâlâ İsveç'iŋ bir çok yerlerinde husûsuyla (Uppland) eyâletindeki kayalar üzerinde vâsıta-i tezâkür olmak üzere bu yazılara çokça tesâdüf ėdilmektedir. Yazılarıŋ zaman-ı isti'mâli (kullanımı) de efkâr-ı ulemâyı (bilim adamlarınıŋ fikirlerini) işğal ėden mesâil sırasına geçmiş ve nihâyet mîlâd-ı İsâ'dan (a. m.) pek de evvel olduğunu hemân kabul ėdilmişdir. Bu yazınıŋ kıdemi hakkındaki ihtilâf-âra menşei ve mevridi hakkında da tekevvün ėtmiş ve bu da Asya'da kelime olduğuna kanâat-ı umûmiye hâsıl olmakla hall olunmuşdur. (Run) denilen bu yazılar on dördüncü asr-ı mîlâdîde bile kullanılıyor idi. Bundan biraz soŋra büsbütün terk olunarak, hattâ neye delâlet ėttikleri bile unutulmuş idi. Onaltıncı asır ortalarına doğru İsveç ulemâsından ba'zıları bunu halle teşebbüs ėttilerse de muvaffak olamadılar. Bundan altmış sene evvel ise sadre şifâ vėrecek (göŋül ferâhlatacak) sûrette hail-i kıraatleri (okuma çözümleri) mümkün olabilmiştir.

(Run) dėnilen yazılar hakkında hulâsaten (özet olarak) vėrdiğimiz şu ma'lûmât aşağıda beyân eyleyeceğimiz ba'zı mevadı (maddeleri) izâh ėdeceği cihetle onlara mukaddime ittihaz kılındı (kabul ėdildi).

Mukaddime bu şekilde devam ėtmektedir. Daha soŋralarında Osmanlı döneminde KökTörükçe ve beŋgütaşlar üzerine birkaç eser daha yazılmıştır. İşte bu eserler ve bazı sahîfeleri:

Necîb Âsım - Eŋ Eski Türk Yazısı - 1899

Şemseddîn Sâmî - Orhun Âbideleri - 1903

Necib Âsım - Orhun Âbideleri - 1921

29 Nisan 2019 Pazartesi

Osmanlıca Sözdizim Kitabları

Her hakkı saklıdır.

KökTürükçeyi doğru yazmak isteyen bir kişi Osmanlıcayı da iyi bilmelidir. Çünkü Osmanlıcadaki "Türkçe" unsurlar, KökTürükçeye günümüz Türkçesinden çok daha yakındır. Aslında KökTürükçe, Osmanlıca diye iki farklı dil yoktur. İkisi de eski Türkçedir fakat farklı abecelerle yazıldıkları için abeceleriniŋ adlarıyla onları aŋmaktayız.

Osmanlıca sarf-nahv'i yeŋi yazılmış kitablardan değil, aşağıda listesini yaptığım eski eserlerden çalışıŋız:
Külliyat-ı Kavaid-i Lisan-ı Osmanî, 1317 (400 sahîfe) - Raşid
Kavaid-i Osmaniyye, 1317 (155 sahîfe) - Ahmed Cevdet
Kavaid-i Osmaniyye, 1303 (720 sahîfe) - Ahmed Cevdet
Kavaid-i Osmaniyye (218 sahîfe) - Abdullah Ramiz Paşa
Osmanlıca Sarf ve Nahv Dersleri (530 sahîfe) - Alî Vasfî
Lehçe-i Osmanî, 1293-1306 (1400 sahîfe) - Ahmed Vefîq
Hoca-i Lisan-i Osmanî, 1311 (1054 sahîfe) - Mehmed Rıf'at
Külliyat-ı Kavaid-i Osmaniyye, 1303 (360 sahîfe) Mehmed Rıf'at

Aşağıdaki İngilizce kitablar da faideli çünkü yukarıdaki Osmanlıca kitablardan da öŋce yazılmışlar. Ne kadar eski, o kadar öz-saf Osmanlıca/Türkçe:
Grammar of the Turkish Language, 1832 (315 sahîfe) - Arthur Lumley Davids
Turkish Interpreter, 1842 (345 sahîfe) - Major Charles Boyd
Turkish Language Grammar and Vecabulary, 1854 (590 sahîfe) - William Burckhardt Barker
Oriental Grammars, Part 7, Turkish Language, 1877 (150 sahîfe) - Franz Thimm
Key to the Ottoman-Turkish Conservation-Grammar, 1908 (200 sahîfe) - V. H. Hagopian

Örneğin 1832 basımlı bu İngilizce kitaba, günümüzde basılmış Osmanlıca gramer kitablarından çok çok daha fazla güvenirim. Resimdeki örnekte, üçüncü şahıslarda "ye" harfi genelde düşürüldüğü aŋlatılıyor. Günümüzde kimse bu detayları bilmiyor...

14 Ocak 2019 Pazartesi

KökTörükçeniŋ Bazı KökTörükçecilerden(!) Çektikleri

Her hakkı saklıdır.

KökTörük ürüŋ başı, yazıldığı dönemdeki eŋ gelişmiş ürüŋ başlardan biriydi. O dönemde kullanılan ürüŋ başlarıŋ çoğu ilkel şekilde yazılıyordu. Mesela bugün mükemmel bir yazıma ulaşmış ve çok sayıda hatt sanatı türü geliştirilmiş Arab yazısı, o dönemlerde çok ilkeldi. Arab harflerinde noktalama henüz o dönemlerde daha kullanılmaya başlanmadığından
ن = ث = ت = ب
خ = ح = ج
ذ = د
ز = ر
ش = س
ظ = ط
غ = ع
ق = ف
harflerinden eşit olanlar aynı şekilde yazılırdı. Daha soŋraları harfleriŋ üstünde ve altında noktalar kullanılarak bu harfler ayrıştırıldı. Ama bu da yėtmedi, hatasız okunabilmesi için harfleriŋ üstünde ve altında esre, ötre, üstün de kullanılmaya başlandı. Kısacası geçen 1400 yıl boyunca Arab ürüŋ başı hep işlendi ve geliştirildi.

KökTörük ürüŋ başını eleştirenler ise bu ürüŋ başa haksızlık yaparlar. Zirâ bu ürüŋ baş 840 yılından soŋra kullanılmadığından dolayı, soŋ 1300 yıldır işlenmemiş ve geliştirilmemiş olmasına rağmen, 1300 yıl öŋceki hâliyle bile günümüz Törükçesini yazmak için yėterlidir. Yani 1300 yıl öŋce bir çok ürüŋ baş ilkel kurallarla yazılırken KökTörük ürüŋ başı diğerlerine nazaran çok üstün bir teknolojiyle ve mantıkla tasarlanmış ve kullanılıyordu.

Harf Uyduran KökTörükçeciler

Bazıları "totişinden" harf uydurup bunları KökTörükçe diye yutturmaya çalışırken (Bilge Kagan, Köl Tėgin, Tuñukuk görebilseydi "bunlar da ne?" dėrlerdi) bazıları var ki Latin abecesi mantığıyla düşünerek üŋlü üŋsüz her harfi yazıyorlar.

Harf uyduran kitle diyor ki "Güncel dilimizde H, F, V, J üŋsüzleri var. KökTörük abecesinde yok. Bunları K, P, B, Ç ile temsil ėtmek doğru değil." Eğer sözcük Törükçe ise bu sözcükleriŋ çoğu geçmişte zaten K, P, B, Ç ile yazılırdı: ablamak -> avlamak, eb -> ev, kangı -> hangi, katun -> hatun, kagan -> han oldu. Daha fazla örnek üçün: https://kok-turk.blogspot.com/2017/09/b-v.html
Bu üŋsüzleri içeren Arabca, Farsca, İngilizce, Fransızca sözcükler ise tamamen başka bir sorunumuz. Ama yine de Arabca kökenli "harita" yı KökTörük harfleriyle "karita" diye yazdığımızda karita diye dilimizde bir sözcük olmayacağı için harita diye okuyabiliriz.

KökTörükler döneminde de o ve u'lu sözcükler vardı ama aynı üsükle yazılırdı. Aynı şekilde ö/ü de. Bundan dolayı KökTörükler o ve u için ayrı üsük kullanmadılar ve bu da okumalarında sorun yaratmadı. Çünkü insanoğlu konuşmayı yazmadan öŋce öğrenir. Sözcüktekiniŋ ö mü ü mü olacağını doğumdan itibaren öğrenir/bilir. Okurken Güz ve Göz'ü cümleniŋ gelişinden aŋlar, aynı şekilde Gül ve Göl'ü de. Tuz Gölü'nü Tuz Gülü diye okumaz; Göz Kapağını da Güz Kapağı şeklinde okumaz. O/u ve ö/ü'nüŋ aynı üsükle yazılması ama doğumdan itibaren öğrenilen sözcükler sayesinde farklı okunması, KökTörükler, Uygurlar ve önceki atalarımız döneminde de vardı, ama onlar döneminde hiç sorun olmadı. Hatta KökTörük yazısından soŋra yüzyıllar boyunca Uygur ürüŋ başı (Soğd dizgesinden türetilen Uygur ürüŋ başında o/u, ö/ü aynı şekilde yazılırdı) ve Arab ebcedi (Selçuklu/Osmanlı ebcedinde o/u/ö/ü waw ile yazıldı) kullanmamıza rağmen bugün, eski Törükçeden gelen sözcüklerde o/u'yu, ö/ü'yü karıştırmıyoruz; Boy diyoruz (Buy dėmiyoruz), Gün diyoruz (Gön dėmiyoruz), Toy diyoruz (Tuy dėmiyoruz) vs... Tüm bunlara rağmen konuşma dilinde sözcüklerimizin aslını koruduk. Çünkü konuşmayı, yazmadan öŋce öğrendik.

Yahudiler, 2000-3000 yıl soŋra, günlük hayatta kullanmak üzere yazılarını canlandırdılar. İsrail kurulmadan öŋce, dünyanıŋ dört bir köşesinde, mensûbu oldukları ülkeleriŋ yazısını günlük hayatta kullanan Yahudiler (çoğu Latin abecesini kullanıyordu), öŋceleri sadece Tevrat'ta kullanılan yazılarını, 1947'de İsrail'i kurarak günlük hayatta da kullanmaya başladılar, Halbuki geçen biŋlerce yılda dillerine çok sayıda yabancı sözcük girmişti. Buna rağmen yeŋi harf eklemediler.

Bugün Koreliler 1444 yılında geliştirilen Hangıl abecelerini kullanıyorlar, onca yabancı sözcüğe rağmen abecelerine son 600 yılda yeŋi harf eklemediler.

Japonlar da aynı şekilde. Japoncada L sesi yok, yėrine her zaman R derler. L'li olan tüm yabancı sözcükleri R'li yazarlar. Sırf L için harf uydurmadılar.

Keza Arablar, P, J, Ç, G sesleri onlarda yok. Bunuŋ için harf uydurmadılar yüzyıllar boyunca. Yėrine B, C, C, K kullanıyorlar.

Harf uydurmak ne benim ne de bir başkasınıŋ haddine! Hele "bu harf KökTörük harfidir" diye insanlara sunmak insanları kandırmaktır! Bu konunuŋ akademisyenleri, otoriteleri var. Onlar varken bireysel girişimler, sadece o bireyleriŋ ve çevreleriniŋ kabulüyle kalır; genel kabul kazanmaz.

Eskiden bu uyduruk harfleri KökTörük abecesi diye tanıtılırken gelen tepkiler üzerine bu harfler için "çağdaş Törük alfabesi" terimi kullanılmaya başlandı.

Ama Unikod konsorsiyumu harf uyduranları biraz üzdü. Konsorsiyum, 2008'de Törük üsüklerini kabul ėderek onlara bir kod aralığı vėrdi ve Orhun ve Yenisey üsüklerine kod atadı. Telefon ve bilgisayarlarıŋ sistem fontları da artık bu üsükleri destekliyor. Telefon ve bilgisayarlarıŋ sistem fontları uydurma harfleri desteklemediği için Facebook, Twitter, veya herhangi bir sosyal platformda kullanılamazlar. Dolayısıyla uydurma harfleri uyduranlar, bu harfleri içeren fontlarla ancak Word'de yazı yazılabilir.

Üŋlü Üŋsüz Her Harfi Yazmağa Meraklı Latin Mantığıyla Düşünen KökTörükçeciler

Tüm üŋlülerin her zaman yazılmadığı dünyada bir çok yazım sistemi var (Arab, İbrani, Hind, Tibet, Amhar (Etiopya), Brahmi, Bengal, Tay, Tamil, Tagalog (Filipinler), Phags-pa (Moŋgol), Khmer (Kamboçya), Çeroki, Arami, Fenike, Süryani vs yazıları) KökTörük yazısı da bunlardan bir tanesidir.

Her yazı sisteminiŋ kendisine göre yazım kuralları vardır. Meselâ "ketebe" sözcüğü 6 Latin harfiyle yazılırken 3 Arab harfiyle yazılır: کتب. "Samsung" 7 Latin harfiyle yazılırken 2 Kore harfiyle yazılır (aslında 2*3 ama konuyu dağıtmayayım) : 삼성. "Tokyo" 5 Latin harfiyle yazılırken 2 Japon harfiyle yazılır: 東京. "Ötüken" 6 Latin harfiyle yazılırken 4 KökTörük harfiyle yazılır: 𐰇𐱅𐰜𐰤. "Tuñukuk" 8 Latin harfiyle yazılırken 5 KökTörük harfiyle yazılır: 𐱃𐰆𐰪𐰸𐰸. KökTörükçeyi Latin abecesiniŋ mantığıyla yazan aslında hala Latin abecesiyle yazıyordur, sadece harfleri KökTörük harfleriyle ve yazı yöŋünü değiştirmiştir!

Bazıları da "eskiden yazı alaŋınıŋ kısıtlılığı yüzünden tüm üŋlülerin yazılmadığı, şimdi ise bu sorun ortadan kalktığı için tüm üŋlülerin yazılabileceği" gibi komik bir savı savunuyor. Eskiden yazı alaŋınıŋ kısıtlılığı tüm yazı sistemlerinde de vardı. Ama şimdi alaŋ arttı diye kimse tüm üŋlüleri yazmıyor. Kimse artık "oh yazacak alaŋ var" diye yazınıŋ yazım kurallarını bozmadı.

Maalesef insanımızıŋ beyni, kuralları olmayan Latin abecesine (üŋlü üŋsüz her harfi yazmaya) alıştığı için, şimdi de her harfi yazmak istiyor. Bu kesim KökTörük üsüklerini kullanmak istiyor ama yazım kurallarını kullanmak istemiyor; ama yazımızla yazım kuralları bütünleşiktir; bazı üsükler bazı kurallarla çalışır; bu kesim bu üsükleri de doğru kullanmıyor.

Bir örnek vėrmek gerekirse, harf devriminden öŋceki mantığa alışmış biri, yani Osmanlı ebcedine alışmış biri, KökTörükçeyi öğrenmek isteseydi, her zaman üŋlüyü yazmadığı için, her üŋlüyü yazma arayışına girmeyecekti. Her harfi yazma isteği tamamen, Latinize olmuş bir beyniŋ soŋucudur.

KökTörük yazı sisteminiŋ kuralları korunmalıdır. Aksi takdirde yeŋi uygulanan kural KökTörük yazı sisteminiŋ kuralı değil, uyduranıŋ kuralı olur. Bu durumda Latin harfleri gibi hemen hemen her harfi yazmaya dönüşmekte iş; tek fark sağdan sola ve KökTörük üsükleriyle yazılması. Ünlüleriŋ her zaman yazılmadığı çok sayıda yazı sistemi var. Araba, arba, raba aynı şekilde yazılsa da Törükçe'de sadece "araba" olduğu için "araba" diye okuyacaktık. Farklı Törükçe sözcükleriŋ istisnâi beŋzer yazımları olabilir ama bu sorun 14 asır öŋce de vardı.

Yeŋi başlayanlar için her üŋlünüŋ yazılmaması zor olsa da, günlük hayatta bu yazı sistemini kullansaydık, okumamız ilerledikçe, zaten harf harf okumayacak, sözcüğü tek seferde tanıyıp söyleyecektik. Bugün de öyle yapmıyor muyuz? Latin harfleriyle bir sözcüğü harf harf okumuyoruz, tek seferde sözcüğü görüp tanıyoruz. KökTörük ürüŋ başını da kullansaydık sözcük sözcük okuyacaktık.

Unutulmamalıdır ki kadim yazımızı uydurma harflerle ve Latinize mantıkla okumak/yazmak isteyenler, eski Törük beŋgütaşlarını okumak istediklerinde okuyamayacaklardır; çünkü karşılarında fantazilerindeki gibi serbest stilde bir yazı değil, kurallı bir yazı bulacaklardır. Bu kişiler kadim yazımıza özenirken, eski beŋgütaşları okuyamayarak geçmişle bağları tersine kopacaktır!

1987'den bėri KökTörükçeniŋ içinde olan biri olarak. Ömrünü buŋa vėren biri olarak. KökTörükçeniŋ bilgisayar dünyasına kazandırılmasıyla ilgili bir çok ilkleri (ilk font, ilk yazılım vs...) yapan biri olarak böyle kişisel harf uydurmalar ve Latin-gibi KökTörükçe yazmalar beni çok rahatsız ėtmektedir!

16 Ocak 2017 Pazartesi

Medyada Biz

Söyleşiler:
  1. Anadolu Ajansıyla: https://www.youtube.com/watch?v=VxM44nVlRhs
  2. Öŋ Türk Akademisiyle: https://www.youtube.com/watch?v=jRJAV3jQgXA
Gazete Haberleri:
  1. http://www.karadenizdesonnokta.com.tr/m/bolgesel/turkolojiyi-teknolojiyle-bulusturuyor-h51043.html
  2. http://aa.com.tr/tr/turkiye/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/779366
  3. http://www.arkeoloji.tv/arsiv/haber/etkinlikler/gokturkceyi-yasatan-bilgisayar-muhendisi-7KvXWaqw
  4. http://www.milliyet.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-teknoloji-2420242/
  5. http://www.yenicaggazetesi.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-159938h.htm
  6. http://www.milliyet.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-trabzon-yerelhaber-1932455/
  7. https://www.akademikpersonel.org/anasayfa/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu.html
  8. http://www.memurlar.net/haber/656093/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu.html
  9. http://www.arkeolojikhaber.com/haber-gokturkce-ceviri-programi-hazirladi-2834/
  10. http://61medya.com/tr-TR/haberler/6651/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar
  11. http://www.milliyet.com.tr/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-trabzon-yerelhaber-1778061/
  12. http://www.haberler.com/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-9162357-haberi/
  13. http://www.ahaber.com.tr/yasam/2017/03/25/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu
  14. http://euturkhaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/
  15. https://www.haber61.net/trabzon/trabzon-da-ktu-ogrencileri-gokturkceyi-teknolojiyle-birlestirdi-h283667.html
  16. http://www.iha.com.tr/trabzon-haberleri/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-trabzon-1596319/
  17. http://www.criturk.com/haber/teknoloji/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-19975
  18. http://www.ulusalkanal.com.tr/kultur-sanat/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-h150598.html
  19. https://www.ulusal.com.tr/haber/8542402/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu
  20. http://www.yeniakit.com.tr/haber/gokturkce-sozluk-ve-klavye-gelistirildi-258818.html
  21. http://www.karadenizdesonnokta.com.tr/trabzon/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h31063.html
  22. http://www.medyatrabzon.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-269290h.htm
  23. https://www.trabzonhabercisi.com/trabzon/trabzon-da-ktu-ogrencileri-gokturkceyi-teknolojiyle-birlestirdi-h17193.html
  24. http://www.trabzonhaber24.com/sanat/ktude-gerceklestirilen-gokturkce-uzerine-calismalar-goz-dolduruyor-h8399.html
  25. http://www.61havadis.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/
  26. http://www.61saat.com/bolgesel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h378370.html
  27. http://www.yenihaberden.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-278585h.htm
  28. http://www.pusulahaber.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-549651h.htm
  29. http://trabzonhaberajansi.net/ktude-gerceklestirilen-gokturkce-uzerine-calismalar-goz-dolduruyor/
  30. http://www.aktifmedya.com/2017/01/genel/gokturkceyi_bilgisayar_dunyasina_tasiyorlar-5440.html
  31. http://www.eguncel.net/haber/ktu-ogrencilerinden-gokturkce-klavye-h6861.html
  32. http://haberflash.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-150287.html
  33. http://www.akithaber.com/haberoku.php?HID=6070512&Haber=http://feedproxy.google.com/~r/son-dakika-haberleri/~3/MlOBLdBPAB0/
  34. http://www.findiktv.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar.html
  35. https://haberaman.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-120793.html
  36. https://www.androhit.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-332614
  37. http://www.sayfahaber.com/haber/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-144953.html
  38. http://www.memleket.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-1089403h.htm
  39. http://www.anindahaberler.com.tr/7326-gokturkceyi-bilgisayara-tasiyorlar.html
  40. http://etrhaber.net/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/126835/
  41. http://www.gazeterize.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h585444.html
  42. http://www.haberlisan.net/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h476967.html
  43. http://www.malatyagercek.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h1375625.html
  44. http://www.hedefhalk.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-962967h.htm
  45. http://www.alo25.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h280462.html
  46. http://www.maraspusula.com/haber/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-11181
  47. http://www.81haber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar.html
  48. http://www.olay53.com/haber/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-550854.htm
  49. http://www.haber46.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h264532.html
  50. http://www.arti49.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-743885h.htm
  51. http://www.adaletbiz.com/gundem/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-h141169.html
  52. http://www.sanalbasin.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-17196126
  53. http://www.haberimhamsi.com/Haber_Ayrinti-7356-Gokturkceyi_bilgisayara_tasiyo.html
  54. http://yurthaber.mynet.com/trabzon-haberleri/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-3366958
  55. http://www.erzurumflas.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/
  56. http://www.malatyaguncel.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-568290h.htm
  57. http://www.haberx.com/gokturkceyi_bilgisayar_dunyasina_tasiyorlar(17,n,12462377,121).aspx
  58. http://www.manisa.org/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h201339.html
  59. http://www.haberine.com/haber/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-117103.htm
  60. http://www.lodoshaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/
  61. http://firmarehberim.com/haberler/genel/79545-gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar
  62. http://www.daykan.com/trabzon-haberleri/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-228378
  63. http://bursamanset.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/303796/
  64. http://www.erbaadan.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h581327.html
  65. http://www.haber35.com.tr/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h630292.html
  66. http://www.dogurehberi.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h1373394.html
  67. http://www.samsunahaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-855634h.htm
  68. http://www.turkhaber24.com/haber/16040/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar
  69. http://www.istanbulhaber.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-haber-567465.htm
  70. http://beyazgazete.com/haber/2017/1/14/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-3668565.html
  71. http://www.karar.com/trabzon/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-371545
  72. http://m.habergazetesi.com.tr/haber/372447/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar
  73. http://www.konyaninsesi.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-224616h.htm
  74. http://www.ajansmanisa.com/1152408-haber-gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar
  75. http://www.aksiyonhaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-464892h.htm
  76. http://www.okurgazetesi.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/11625/
  77. http://www.avrupabulteni.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-738766h.htm
  78. http://www.koylerim.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-108090h.htm
  79. http://www.habercanik.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-385418h.htm
  80. http://www.muhbirhaber.com/haber/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-82438.html
  81. http://www.ekometre.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/
  82. http://manisaokuyor.com/588256-haber-gkturkceyi-bilgisayar-dunyasina-taiyorlar
  83. http://www.habergazetesi.com.tr/haber/372447/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar
  84. http://manisadasonnokta.com/388476-haber-gkturkceyi-bilgisayar-dunyasina-taiyorlar
  85. http://www.inegolonline.com/haber/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-474237/
  86. http://www.denizhaber.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h60942.html
  87. http://www.merhabahaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-997143h.htm
  88. http://www.timeturk.com/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar/haber-453239
  89. http://www.bursahaber.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h866879.html
  90. http://www.beyazgundem.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h375712.html
  91. http://www.turkiyehabermerkezi.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-h73439.html
  92. http://www.sondakika.com/haber/haber-gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-9162357/
  93. http://www.trabzonhbr.net/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar.html
  94. http://www.istanbulhaber.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar-haber-567465.htm
  95. http://manisadasonnokta.com/388476-haber-gkturkceyi-bilgisayar-dunyasina-taiyorlar
  96. http://www.islamveihsan.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasina-tasiyorlar.html
  97. http://www.haberktu.net/bilgisayar-muhendisligi-bolumunde-tasarim-projesi-ve-bitirme-tezi-dersleri-kapsaminda-gokturkce-sozluk-ve-gokturkce-klavye-gelistirildi/
  98. http://www.anindahaberler.com.tr/7326-gokturkceyi-bilgisayara-tasiyorlar.html
  99. http://61dk.net/ktude-ornek-proje.ts
  100. http://haberkolik.org/haber-oku/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-3867.html
  101. http://www.fetihhaber.com/$gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/34329/
  102. http://www.haberavrasya.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu--23573.html
  103. http://www.61saat.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-h403846.html
  104. http://www.avrupaolay.com/haber/5558/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu.html
  105. http://konyapostasi.com.tr/haber/guncel/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu_27177.html
  106. http://www.famahaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/
  107. http://www.konyaninsesi.com.tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-312431h.htm
  108. http://www.haberci53.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-h51392.html
  109. http://www.millirefleks.com/gundem-haberleri-gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-41174.html
  110. http://m.konyapostasi.com.tr/?dosya=haberdetay&id=27177#.WNaW48CLQ2w
  111. http://haberseyret.com/haber/66739/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu
  112. http://www.haber7.com/trabzon/2290401-gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu
  113. http://haber-son.com/duenya/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/
  114. http://www.gazeteekonomi.com/genel/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-h369349.html
  115. http://beyazgazete.com/haber/2017/3/25/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-3791570.html
  116. https://haber.akademikperspektif.com/2017/03/25/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/
  117. http://haberk.com/haber/guncel/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu.html
  118. http://eduturkey.net/genel/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-h368877.html
  119. http://www.anadoluverumelimedya.com/2017/03/25/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/
  120. http://www.ajanshaber.com/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-haberi/397975
  121. http://www.haberoku.net/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/4819/
  122. https://www.trabzonhabercisi.com/trabzon/ktu-muhendisliginden-goktukce-cevirici-h1937.html
  123. https://www.karadenizinsesi.com.tr/bolgesel/gokturkceye-fuarda-ilgi-h82961.html
  124. http://www.arsindengundem.com/bolge/gokturkce-sozluk-ve-gokturkce-klavye-gelistirildi-h48.html
  125. http://ktuhaber.com/index.php/2016/04/03/fuarda-gokturkceye-ilgi/
  126. http://www.akishaber.com.tr/gokturkce-yi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu-67415.html
  127. http://haberler.dk/tr/gokturkceyi-bilgisayar-dunyasi-ile-bulusturdu/4401
  128. http://trabzonhaber.info/ktude-gerceklestirilen-gokturkce-uzerine-calismalar-goz-dolduruyor/
  129. http://www.goldenbridgenews.com/gokturkce-ceviri-programi-hazirladi/
  130. https://www.haberalp.com/kokturkcenin-bilgisayar-dunyasina-kazandirilmasi-1990dan-gunumuze

KaraDeŋizde Soŋ Nokta gazetesi, 15 Ağustos 2019, ilk sayfa
KaraDeŋizde Soŋ Nokta gazetesi, 15 Ağustos 2019, sayfa 7

KTÜ Ana Sayfası, 17-25 Ocak 2017
http://www.ktu.edu.tr/ktu-duyuru15905
http://www.ktu.edu.tr/bilgisayar-duyuru13010

Sesimiz Trabzon gazetesi, 26 Mart 2017, sayfa 4

GüneBakış gazetesi, 26 Mart 2017, sayfa 7

İlk Haber gazetesi, 26 Mart 2017, sayfa 7

Kuzey Ekspres gazetesi, 26 Mart 2017, ilk sayfa

Kuzey Ekspres gazetesi, 26 Mart 2017, sayfa 6

Karadeŋiz gazetesi, 26 Mart 2017, sayfa 10

Sesimiz Trabzon gazetesi, 15 Ocak 2017, ilk sayfa

Sesimiz Trabzon gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 4

Türkiye gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 16

Karadeŋiz gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 12

GüneBakış gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 7

Kuzey Ekspres gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 6

Karadeŋizde Soŋ Nokta gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 8

İlk Haber gazetesi, 15 Ocak 2017, sayfa 5

Taka gazetesi, 16 Ocak 2017, sayfa 10

GüneBakış gazetesi, 2 Nisan 2016, sayfa 10

Taka gazetesi, 2 Nisan 2016, sayfa 5

İlkhaber gazetesi, 2 Nisan 2016, sayfa 4

18 Eylül 2016 Pazar

"Taŋrı Dėmek Günahtır" Dėyenlere

Her hakkı saklıdır.

Berkant Parlak kardeşimiŋ de dėdiği gibi "Taŋrı adını Kaşgarlı Mahmûd'uŋ Dîvân-ü Lügat'it-Türk'ünden, Ahmed Yesevî'niŋ Dîvân-ı Hikmet'inden, Bilge Kağan'ıŋ Orhun beŋgütaşlarından, Süleyman Çelebi'niŋ Mevlîd-i Şerîf'inden, Yusuf Has Hacip'iŋ Kutadgu Bilig'inden, Yunus'uŋ şiirlerinden öğrenmeyip Amerikan filmleriniŋ dublajlarından öğrenenler elbette "Taŋrı” adına karşı çıkacaktır".

İslâmı kabul ėdene dek Türkler inandıkları yaratıcıya "Teŋri" dėmişlerdir. İslâmı kabul ėttikten soŋra "Taŋrı" kelimesini Allah için kullanmağa devam ėtmişlerdir (taŋrı misâfiri vs...).

Arabça'da "ilâh" = Türkçe'de "taŋrı" demektir. "rabb" ise İbranice'den ("rabi רב") Arabça'ya girmiş "efendi", "yüce" aŋlamına gelen bir kelimedir. "Yâ rabbî, yâ ilâhî" diye dua ėderken aslında "Ey Efendim, Ey Taŋrım" dėyoruz ve bunu günah kabul ėtmezken Türkçe ifade ėtmeyi günah görmek mantıksız değil midir?

İbranice'den Arabça'ya girmiş "rabb", Arabça "ilâh" ve "mevlâ", Türkçe "taŋrı", Farsça Hüda farklı dillerde beŋzer anlamda kelimelerdir.

İslâm'da "Taŋrı" kelimesi zaten Allah'ı işaret ėder ve Allah kasd ėdilir (Tıpkı "ilâh", "rabb" ile Allah'ı kasd étmek gibi).

"E o zaman doğrudan Ey Allah'ım dėseŋize niye "Taŋrı" yı karıştırıyorsuŋuz?" dėyen kişiye de "O zaman sen de "Yâ ilâhî, Mevlâm, Hüdâ" dėme, "Ey Allah'ım" dė!" dėriz!

Farsça kökenli "Hüda" kelimesi Kur'an'da geçmez ama Allah'ı işâret ėtmek için kullanıyoruz. "Mevla", "Rabb" ve "İlâh", Allah'ıŋ 99 isminden değildir ama oŋları da duâ ėderken kullanıyoruz. Biz Allah'a isim takma derdinde değiliz. Hâşâ böyle bir derdimiz de olamaz zaten. Bizim derdimiz, bazılarınıŋ Türkçe'ye uyguladığı çifte standarttır. Arabçasını (ya iİâhî, ya Rabbî, Mevlam neylerse güzel eyler), Farsçasını (Bütün varımı alsın da Hüdâ) kullanarak Allah'ı işâret ėtmeyi günah olarak görmezken, Türkçesini kullanmayı günah görmeleri bizi rahatsız ėtmektedir. "Mevla" da, "Hüdâ" da "İlâh" da bir sakınca görmezken niçin Türkçe dağarcığımızdaki bir kelimeyi (Taŋrı) kayb édelim?

Aşağıda Türkleriŋ İslâmı kabulünden soŋra kullandıkları bazı örnekleri göreceksiŋiz:

Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig'de "Teŋri 'azze ve celle ögdisin ayur" démiştir.

İlhanlı hükümdarı Ğazan Mahmud dönemine aid bir paranıŋ bir yüzünde Lâ ilâhe illallah Muhammeden Resulullah salli aleyhe. yazıyor. Öteki yüzünde Teŋriyin Küchündür. Ğazan Mahmud. Ğasanu Deledkegülügsen. yazıyor.

Pir-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî'niŋ dilinden:
Teŋri Teâlâ sözin, Resûlullah sünnetin, inanmağan ümmetin, ümmet demes Muhammed.
(Ahmed Yesevi, Divan-ı Hikmet, Yayına Hazırlayan: Dr. Hayati Bice; T.Diyanet Vakfı yayınları. 4. Baskı; 2005-Ankara)

Oğuzlarıŋ destanî hayatını aŋlatan önemli bir eser Dede Korkut Kitabı’dır. Bu eserde İslâm öŋcesi ve soŋrası Türk kültür hayatınıŋ yaŋsımaları birlikte görülmektedir:
Ağız açub öger olsam, Üstümüzde Teŋri görkli. (Ergin, s. 75)
Yücelerden yücesiŋ, Kimse bilmez nicesiŋ, Görklü Teŋri, Çok cahiller seni gökde arar, yérde ister, Sen hod mü’minleriŋ köŋlindesiŋ. (Ergin, s. 184)
(ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı I, TDK yay. Ank 1981)

14. yüzyılda Anadolu’da yazılmış olan Âşık Paşa’nıŋ ünlü Ğarîbnâme adlı eserinden:
Yani kim gök Teŋrisin vurmağ-içün, Yanrı benven diyüben durmağıçün.
(Yani, gökleriŋ de sahibi olan Allah’ı, Taŋrı benim diyerek öldürmek istiyordu.)
(YAVUZ, Kemal, Âşık Paşa, Garib-nâme, TDK yay., Ank 2000, s.825)

Kanuni ve Yavuz dönemlerinde yaşamış olan Edirneli Nazmi'niŋ dilinden:
Kutluluğla geldiğince her uruc, Her Müselman şen olup dutar uruc. Ol ki gerçekten Müselman olmaya, Teŋri saklasun o her gün yer uruc.
(Kutlu Oruç geldiğinde, her Müslüman sevinir, oruç tutar. Gerçekten Müslüman değilse de, Tanrı korusun, o her gün orucunu yer.)
(Edirneli Nazmi, Türk-i Basit isimli eserinden)

Rylands, Kur’an tercümesinde de Tengri kelimesiniŋ ‘’ilâh’’ aŋlamında kullanıldığını, bu kullanılışıŋ daha soŋraki metinlerde de yaygınlaşarak devam éttiğini görürüz:
Ol Tengrı kök içinde idi erür, hem yer içinde idi erür.
(Gökteki ilâh da yerdeki ilâh da O’dur) (Zuhruf 43/84) (Ata 2004: 126)
Yér kök idisi tuta and ol rûzî râstanıŋ mengizlik kim sözleyür sizler.
(Göğün ve yerin rabbine andolsun ki bu vaad, sizin konuşmanız gibi kesin ve gerçektir) (Zariyat 51/23) (Ata 2004:144)

2 Aralık 2015 Çarşamba

Bíró András Zsolt

Macar Turan Vakfı Başkanı Bíró András Zsolt 1 Aralık 2015 tarihinde Trabzon Türk Ocağı'nı ziyâret étmiş ve bir seminer vérmiştir. Şimdiye kadar eŋ çok zevk alarak diŋlediğim seminerlerden biriydi. Kendisine Turan ülküsü için emeklerinden dolayı teşekkür éderiz.

Bíró András Zsolt (1972), insan biyolojisi ve antropoloji uzmanı olup ve iki yılda bir düzenlenen Hun -Türk Kurultayı’nıŋ organizatörüdür.

Aşağıda düzenlediği kurultaylardan biriniŋ videosunu göreceksiŋiz.

20 Şubat 2015 Cuma

KökTörükçe ve Eski Törkçe ile İlgili Kitaplarım

Sayısal ortamda elimde KökTürükçe'le ilgili çok sayıda kitab olmasına rağmen elimde basılı kitab sayısı o kadar fazla değil. Yine de her bulduğum kaynağı satın almağa çalışıyorum. Aşağıda elimdeki kitablarıŋ bazılarını göreceksiŋiz.


30 Aralık 2014 Salı